Vitamin C Là Gì? Lợi Ích Và Tác Dụng Của Vitamin C

Vitamin C là gì

Vitamin C còn được gọi là axit ascorbic, vitamin C là một chất dinh dưỡng hòa tan trong nước được tìm thấy trong một số loại thực phẩm.

Trong cơ thể, nó hoạt động như một chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi những tổn thương do các gốc tự do gây ra.

Gốc tự do là những hợp chất được hình thành khi cơ thể chúng ta chuyển đổi thức ăn chúng ta ăn thành năng lượng. Con người cũng tiếp xúc với các gốc tự do trong môi trường từ khói thuốc lá, ô nhiễm không khí và tia cực tím từ mặt trời.

Vitamin C là gì 

Vitamin C cũng được gọi là một loại vitamin. Một số loài động vật có thể tự tạo ra vitamin C, nhưng con người phải lấy loại vitamin này từ thức ăn và các nguồn khác.

Nguồn cung cấp vitamin C tốt là trái cây tươi và rau quả, đặc biệt là trái cây họ cam quýt. Vitamin C cũng có thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm.

Cơ thể cũng cần vitamin C để tạo collagen, một loại protein cần thiết để giúp vết thương mau lành. Ngoài ra, vitamin C cải thiện sự hấp thụ sắt từ thực phẩm có nguồn gốc thực vật và giúp hệ thống miễn dịch hoạt động tốt để bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.

Lợi ích của Vitamin C là gì đối với sức khỏe?

Các nhà khoa học đang nghiên cứu về vitamin C để hiểu nó ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào. Dưới đây là một số ví dụ về những gì nghiên cứu về lợi ích của Vitamin C này đã chỉ ra.

Vitamin C giúp Phòng ngừa và điều trị ung thư

Những người hấp thụ nhiều vitamin C từ trái cây và rau quả có thể giảm nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, chẳng hạn như ung thư phổi, ung thư vú và ruột kết. 

Tuy nhiên, bổ sung vitamin C, có hoặc không có các chất chống oxy hóa khác, dường như không bảo vệ mọi người khỏi bị ung thư.

Không rõ liệu uống vitamin C liều cao có hữu ích như một phương pháp điều trị ung thư hay không. 

Tác dụng của vitamin C dường như phụ thuộc vào cách nó được sử dụng cho bệnh nhân. Oral liều vitamin C không thể làm tăng nồng độ trong máu của vitamin C gần cao như tiêm tĩnh mạch liều được thông qua tiêm. 

Một số nghiên cứu trên động vật và ống nghiệm chỉ ra rằng nồng độ vitamin C trong máu rất cao có thể thu nhỏ các khối u.

Nhưng vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định liệu vitamin C tiêm tĩnh mạch liều cao có giúp điều trị ung thư ở người hay không.

Thực phẩm chức năng bổ sung vitamin C và các chất chống oxy hóa khác có thể tương tác với hóa trị và xạ trị ung thư. 

Những người đang được điều trị ung thư nên nói chuyện với bác sĩ chuyên khoa ung thư của họ trước khi dùng vitamin C hoặc các chất bổ sung chất chống oxy hóa khác, đặc biệt là với liều lượng cao.

Vitamin C giúp giảm nguy cơ bệnh tim mạch

Những người ăn nhiều trái cây và rau quả dường như có ít nguy cơ mắc bệnh tim mạch hơn. Các nhà nghiên cứu tin rằng hàm lượng chất chống oxy hóa trong những loại thực phẩm này có thể chịu trách nhiệm một phần cho mối liên quan này vì tổn thương oxy hóa là nguyên nhân chính gây ra bệnh tim mạch. 

Tuy nhiên, các nhà khoa học không chắc liệu bản thân vitamin C, từ thực phẩm hay chất bổ sung, có giúp bảo vệ mọi người khỏi bệnh tim mạch hay không.

Cũng không rõ liệu vitamin C có giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch trở nên tồi tệ hơn ở những người đã mắc bệnh này hay không.

Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD) và đục thủy tinh thể

AMD và đục thủy tinh thể là hai trong số những nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực ở người lớn tuổi. 

Các nhà nghiên cứu không tin rằng vitamin C và các chất chống oxy hóa khác ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh AMD. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy rằng vitamin C kết hợp với 7 chất dinh dưỡng quan trọng khác có thể giúp làm chậm sự tiến triển của AMD.

Trong một nghiên cứu lớn giữa những người lớn tuổi bị AMD có nguy cơ cao bị AMD tiến triển, những người dùng các loại thực phẩm chức năng hàng ngày với 500 mg vitamin C, 80 mg kẽm, 400 IU vitamin E, 15 mg beta-carotene và 2 mg đồng trong khoảng 6 năm có cơ hội phát triển AMD tiên tiến thấp hơn. 

Họ cũng ít bị giảm thị lực hơn những người không dùng thực phẩm chức năng. Những người đã hoặc đang phát triển bệnh có thể muốn nói chuyện với bác sĩ của họ về việc bổ sung chế độ ăn uống.

Mối quan hệ giữa vitamin C và sự hình thành đục thủy tinh thể là không rõ ràng. Một số nghiên cứu cho thấy rằng những người nhận được nhiều vitamin C hơn từ thực phẩm có nguy cơ bị đục thủy tinh thể thấp hơn.

Nhưng vẫn cần nghiên cứu sâu hơn để làm rõ mối liên quan này và xác định liệu bổ sung vitamin C có ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh đục thủy tinh thể hay không.

Vitamin C làm giảm triệu chứng cảm cúm

Mặc dù vitamin C từ lâu đã là một phương thuốc phổ biến đối với cảm lạnh thông thường, nhưng nghiên cứu cho thấy rằng đối với hầu hết mọi người, việc bổ sung vitamin C không làm giảm nguy cơ bị cảm lạnh thông thường. 

Tuy nhiên, những người bổ sung vitamin C thường xuyên có thể bị cảm lạnh ngắn hơn một chút hoặc các triệu chứng nhẹ hơn khi họ bị cảm lạnh. Sử dụng các chất bổ sung vitamin C sau khi các triệu chứng cảm lạnh bắt đầu dường như không hữu ích.

Thực phẩm nào cung cấp nhiều vitamin C?

Trái cây và rau quả là nguồn cung cấp vitamin C tốt nhất. Bạn có thể nhận được lượng vitamin C được khuyến nghị bằng cách ăn nhiều loại thực phẩm bao gồm những loại sau:

Trái cây họ cam quýt (chẳng hạn như cam và bưởi) và nước ép của chúng, cũng như ớt đỏ và xanh và quả kiwi, có rất nhiều vitamin C.

Các loại trái cây và rau quả khác - chẳng hạn như bông cải xanh, dâu tây, dưa đỏ, khoai tây nướng và cà chua - cũng có vitamin C.

Một số loại thực phẩm và đồ uống được tăng cường vitamin C. Để biết liệu vitamin C đã được thêm vào sản phẩm thực phẩm hay chưa, hãy kiểm tra nhãn sản phẩm.

Hàm lượng vitamin C trong thực phẩm có thể bị giảm khi bảo quản lâu và nấu chín. Hấp hoặc cho vào lò vi sóng có thể làm giảm tổn thất khi nấu. 

May mắn thay, nhiều nguồn thực phẩm tốt nhất của vitamin C, chẳng hạn như trái cây và rau quả, thường được ăn sống.

Có những loại thực phẩm chức năng bổ sung vitamin C nào?

Hầu hết các loại vitamin tổng hợp đều có vitamin C. Vitamin C cũng có sẵn một mình dưới dạng thực phẩm chức năng hoặc kết hợp với các chất dinh dưỡng khác. 

Vitamin C trong chất bổ sung chế độ ăn uống thường ở dạng axit ascorbic, nhưng một số chất bổ sung có các dạng khác, chẳng hạn như natri ascorbate, canxi ascorbate, ascorbate khoáng chất khác, và axit ascorbic với bioflavonoid. Nghiên cứu đã không chỉ ra rằng bất kỳ dạng vitamin C nào tốt hơn các dạng khác.

Mua thực phẩm chức năng bổ xung Vitamin 

Tôi có đủ vitamin C không?

Hầu hết mọi người ở Việt Nam nhận đủ vitamin C từ thực phẩm và đồ uống. Tuy nhiên, một số nhóm người nhất định gặp khó khăn trong việc nạp đủ vitamin C:

• Những người hút thuốc và những người tiếp xúc với khói thuốc , một phần là do khói thuốc làm tăng lượng vitamin C mà cơ thể cần để sửa chữa các tổn thương do các gốc tự do gây ra.
  Những người hút thuốc cần nhiều hơn 35 mg vitamin C mỗi ngày so với những người không hút thuốc.
• Trẻ sơ sinh được cho bú sữa bò đã đun sôi hoặc bốc hơi, vì sữa bò có rất ít vitamin C và nhiệt có thể phá hủy vitamin C. Không nên dùng sữa bò cho trẻ dưới 1 tuổi. Sữa mẹ và sữa công thức có đủ lượng vitamin C.
• Những người ăn rất hạn chế nhiều loại thực phẩm.
• Những người mắc một số bệnh lý như kém hấp thu nặng, một số loại ung thư và bệnh thận cần chạy thận nhân tạo.

Điều gì xảy ra nếu tôi không nhận đủ vitamin C?

Vitamin C thiếu hụt là hiếm ở các nước phát triển. Nhưng ở Việt Nam đặc biệt là các vùng nông thôn vùng sâu vùng xa thì thiếu hụt vitamin C rất phổ biến. Những người nhận được ít hoặc không có vitamin C (dưới khoảng 10 mg mỗi ngày) trong nhiều tuần có thể bị bệnh còi. 

Bệnh còi gây ra mệt mỏi, viêm nướu răng, xuất hiện những chấm nhỏ màu đỏ hoặc tím trên da, đau khớp, vết thương kém lành và lông xoắn ốc. 

Các dấu hiệu khác của bệnh còi bao gồm trầm cảm cũng như sưng, chảy máu nướu răng và lung lay hoặc rụng răng. Những người bị bệnh còi xương cũng có thể bị thiếu máu . Bệnh còi có thể gây tử vong nếu nó không được điều trị.

Vitamin C có hại không?

Uống quá nhiều vitamin C có thể gây tiêu chảy, buồn nôn và co thắt dạ dày. Ở những người mắc chứng bệnh hemochromatosis, khiến cơ thể tích trữ quá nhiều sắt, vitamin C liều cao có thể làm trầm trọng thêm tình trạng ứ sắt và làm hỏng các mô cơ thể.

Giới hạn trên cho vitamin C hàng ngày được liệt kê dưới đây: 

Giai đoạn trong đời	Giới hạn trên
Sơ sinh đến 12 tháng	Không thành lập
Trẻ em 1–3 tuổi	400 mg
Trẻ em 4–8 tuổi	650 mg
Trẻ em 9–13 tuổi	1.200 mg
Thanh thiếu niên 14–18 tuổi	1.800 mg
Người lớn	2.000 mg

Có bất kỳ tương tác nào với vitamin C mà tôi nên biết không?

Thực phẩm chức năng bổ sung vitamin C có thể tương tác hoặc gây trở ngại cho các loại thuốc bạn dùng. Dưới đây là một số ví dụ:

• Thực phẩm chức năng bổ sung vitamin C có thể tương tác với các phương pháp điều trị ung thư, chẳng hạn như hóa trị và xạ trị.
  Không rõ liệu vitamin C có thể có tác dụng không mong muốn là bảo vệ tế bào khối u khỏi các phương pháp điều trị ung thư hay liệu nó có thể giúp bảo vệ các mô bình thường khỏi bị tổn thương hay không.
  
  Nếu bạn đang được điều trị ung thư, hãy kiểm tra với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn trước khi dùng vitamin C hoặc các chất bổ sung chất chống oxy hóa khác, đặc biệt là với liều lượng cao.
  
  
• Trong một nghiên cứu, vitamin C cùng với các chất chống oxy hóa khác (như vitamin E, selen và beta-carotene) làm giảm tác dụng bảo vệ tim của hai loại thuốc được dùng kết hợp ( statin và niacin ) để kiểm soát mức cholesterol trong máu.
  
  Người ta không biết liệu tương tác này có xảy ra với các statin khác hay không. Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe nên theo dõi mức lipid ở những người dùng cả statin và chất bổ sung chất chống oxy hóa.

Cho bác sĩ, dược sĩ và các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác biết về bất kỳ loại thực phẩm chức năng và thuốc nào bạn dùng. 

Họ có thể cho bạn biết liệu những chất bổ sung chế độ ăn uống đó có thể tương tác hoặc gây trở ngại cho thuốc kê đơn hoặc thuốc không kê đơn của bạn hoặc nếu thuốc có thể cản trở cách cơ thể bạn hấp thụ, sử dụng hoặc phá vỡ chất dinh dưỡng.

Mua Thực phẩm chức năng bổ xung Vitamin C 

Vitamin C và ăn uống lành mạnh

Mọi người nên nhận hầu hết các chất dinh dưỡng từ thực phẩm, theo Hướng dẫn Chế độ ăn uống của bộ Y Tế . Thực phẩm chứa vitamin, khoáng chất, chất xơ và các chất khác có lợi cho sức khỏe.

Trong một số trường hợp, thực phẩm tăng cường và thực phẩm chức năng có thể cung cấp các chất dinh dưỡng mà nếu không có thì có thể khiến cơ thể thiếu dinh dưỡng dẫn đến tình  trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em. 

Đừng nên tiêu thụ ít hơn khuyên dùng và cũng đừng nạp quá khuyến cáo. Để biết thêm thông tin về việc xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, hãy tham tham khảo tài liều dinh dưỡng cho người Việt của bộ Y Tế Việt Nam.

Tôi cần bao nhiêu vitamin C?

Lượng vitamin C bạn cần mỗi ngày tùy thuộc vào độ tuổi của bạn. Lượng khuyến nghị trung bình hàng ngày cho các độ tuổi khác nhau được liệt kê dưới đây tính bằng miligam (mg).

Giai đoạn trong đời	Số tiền được đề xuất
Sơ sinh đến 6 tháng	40 mg
Trẻ sơ sinh 7-12 tháng	50 mg
Trẻ em 1–3 tuổi	15 mg
Trẻ em 4–8 tuổi	25 mg
Trẻ em 9–13 tuổi	45 mg
Thanh thiếu niên 14–18 tuổi (bé trai)	75 mg
Thanh thiếu niên 14–18 tuổi (trẻ em gái)	65 mg
Người lớn (nam giới)	90 mg
Người lớn (phụ nữ)	75 mg
Thanh thiếu niên mang thai	80 mg
Phụ nữ mang thai	85 mg
Thanh thiếu niên cho con bú	115 mg
Phụ nữ cho con bú	120 mg

Nếu bạn hút thuốc, hãy thêm 35 mg vào các giá trị trên để tính tổng lượng khuyến nghị hàng ngày của bạn.

Kết luận 

Vitamin C là một loại vitamin tan trong nước phải được lấy từ chế độ ăn uống hoặc các chất bổ sung.

Nó có liên quan đến nhiều lợi ích sức khỏe ấn tượng, chẳng hạn như tăng cường mức độ chống oxy hóa, giảm huyết áp, bảo vệ chống lại các cuộc tấn công của bệnh gút, cải thiện sự hấp thụ sắt, tăng cường miễn dịch và giảm nguy cơ mắc bệnh tim và sa sút trí tuệ.

Nhìn chung, bổ sung vitamin C là một cách tuyệt vời và đơn giản để tăng lượng vitamin C nếu bạn phải vật lộn để có đủ từ chế độ ăn uống của mình.

Nguồn tham khảo:  healthline.com, webmd.com/